ПСЕВДОНЕПОЛНОЕ СМАЧИВАНИЕ ГРАНИЦ ЗЕРЕН В СИЛЬНОДЕФОРМИРОВАННЫХ СПЛАВАХ Al–Zn
https://doi.org/10.17073/0021-3438-2014-6-44-50
Аннотация
Сплавы Al–Zn после интенсивной пластической деформации методом кручения под высоким давлением имеют три различных класса границ зерен (ГЗ) Al/Al, смоченных второй твердой фазой, богатой цинком. Полностью смоченные ГЗ Al/Al покрыты слоем фазы, обогащенной цинком, толщиной более 30 нм. Частично (не полностью) смоченные ГЗ Al/Al контактируют с частицами фазы, богатой цинком, с контактным углом >60°, но не содержат какой-либо измеримой концентрации цинка. Псевдонеполно смоченные ГЗ Al/Al также контактируют с частицами Zn с углом контакта >60°. Тем не менее они имеют тонкую прослойку фазы, богатой цинком, равномерной толщины 2–4 нм, наличие которой объясняет необычайно высокую пластичность сплавов Al–Zn после кручения под высоким давлением.
Об авторах
Б. Б. СтраумалРоссия
докт. физ.-мат. наук, профессор кафедры физической химии, вед. науч. сотр. лаборатории
гибридных наноматериалов МИСиС (119049, г. Москва, Ленинский пр-т, 4), зав. лабораторией физики поверхностей раздела в металлах ИФТТ РАН (142432, Московская обл., г. Черноголовка, ул. Академика Осипьяна, 2).
А. А. Мазилкин
Россия
канд. физ.-мат. наук, ст. науч. сотр. Сектора элементного и структурного анализа ИФТТ РАН.
Г. Соваж
Франция
докт. физ. наук, профессор Руанского университета (765801, Франция, г. Сент-Этьенн-де-Руврэ,
Авеню де ль’Университэ).
Р. З. Валиев
Россия
докт. физ.-мат. наук, проф., директор Института физики перспективных материалов УГАТУ
(450000, г. Уфа, ул. К. Маркса, 12).
А. Б. Страумал
Россия
магистр, аспирант кафедры физической химии МИСиС.
А. М. Гусак
Украина
докт. физ.-мат. наук, проф., руководитель группы теоретической физики ЧНУ
(18027, Украина, г. Черкассы, б-р Шевченко, 81).
Список литературы
1. Luo J. // Crit. Rev. Solid State Mater. Sci. 2007. Vol. 32, № 1. P. 67.
2. Rafaϊ S., Bonn D., Betrand E., Meunier J. // Phys. Rev. Lett. 2004. Vol. 92, № 24. P. 245701.
3. Kaplan W.D., Chatain D., Wynblatt P., Carter W.C. // J. Mater. Sci. 2013. Vol. 48, № 17. P. 5681.
4. Straumal B.B., Rodin A.O., Shotanov A.E. et al. // Defect Diff. Forum. 2013. Vol. 333. P. 175.
5. Rabkin E.I., Shvindlerman L.S., Straumal B.B. // Int. J. Mod. Phys. B. 1991. Vol. 5, № 19. Р. 2989.
6. Tang M., Carter W.C., Cannon R.M. // Phys. Rev. B. 2006. Vol. 73, № 24. P. 024102.
7. Subramaniam A., Koch C.T., Cannon R.W., Rühle M. // Mater. Sci. Eng. A. 2006. Vol. 422, № 1. P. 3.
8. Tang M., Carter W.C., Cannon R.W. // J. Mater. Sci. 2006. Vol. 41, № 23. P. 7691.
9. Gu H., Cannon R.W., Tanaka I., Rühle M. // Mater. Sci. Eng. A. 2006. Vol. 422, № 1. P. 51.
10. Brochard-Wyart F., di Meglio J.M., Quéré D., de Gennes P.G. // Langmuir. 1991. Vol. 7, № 2. P. 335.
11. de Gennes P.G. // Rev. Mod. Phys. 1985. Vol. 57, № 3. P. 827.
12. Straumal B.B., Gust W., Watanabe T. // Mater. Sci. Forum. 1999. Vol. 294-296. P. 411.
13. Straumal B.B., Gornakova A.S., Kogtenkova O.A. et al. // Phys. Rev. B. 2008. Vol. 78, № 5. P. 054202.
14. Straumal B., Rabkin E., Lojkowski W. et al. // Acta Mater. 1997. Vol. 45, № 5. P. 1931.
15. Chang L.-S., Straumal B.B., Rabkin E. et al. // J. Phase Equlibria. 1997. Vol. 18, № 2. Р. 128.
16. Chang L.-S., Rabkin E., Straumal B.B. et al. // Defect Diff. Forum. 1998. Vol. 156. Р. 135.
17. Moon J., Garoff S., Wynblatt P., Suter R. // Langmuir. 2004. Vol. 20, № 2. P. 402.
18. Straumal B., Gust W., Molodov D. // Interface Sci. 1995. Vol. 3, № 2. 127.
19. López G.A., Mittemeijer E.J., Straumal B.B. // Acta Mater. 2004. Vol. 52, № 6. P. 4537.
20. Protasova S.G., Kogtenkova O.A., Straumal B.B. et al. // J. Mater. Sci. 2011. Vol. 46, № 11. P. 4349.
21. Straumal B., Valiev R., Kogtenkova O. et al. // Acta Mater. 2008. Vol. 56, № 8. P. 6123.
22. Straumal B., Kogtenkova O., Protasova S. et al. // Mater. Sci. Eng. A. 2008. Vol. 495, № 1. P. 126.
23. Valiev R.Z., Murashkin M.Y., Kilmametov A. et al. // J. Mater. Sci. 2010. Vol. 45, № 17. P. 4718.
24. Straumal B.B., Kogtenkova O.A., Protasova S.G. et al. // J. Mater. Sci. 2011. Vol. 46, № 11. P. 4243.
25. Sauvage X., Wetscher F., Pareige P. // Acta Mater. 2005. Vol. 53, № 7. P. 2127.
26. Straumal B.B., Klinger L.M., Shvindlerman L.S. // Scripta Мetal. 1983. Vol. 17, № 3. P. 275.
27. Molodov D.A., Straumal B.B., Shvindlerman L.S. // Scripta Мetal. 1984. Vol. 18, № 3. P. 207.
28. Chen X.J., Levi A.C., Tosatti E. // Surface. Sci. 1991. Vol. 251-252. P. 641.
29. dal Corso A., Tosatti E. // Phys. Rev. B. 1993. Vol. 47, № 15. Р. 9742.
30. Лившиц Е.М. // ЖЭТФ. 1955. Vol. 29, № 1. P. 94. Lifshitz E.M. // Sov. Phys. JETP. 1956. Vol. 2, № 1. P. 73.
31. Straumal B.B., Klinger L.M., Shvindlerman L.S. // Acta Мetal. 1984. Vol. 32, № 9. Р. 1355.
32. Shahidzadeh N., Bonn D., Ragil K., Broseta D., Meunier J. // Phys. Rev. Lett. 1998. Vol. 80, № 18. P. 3992.
33. Ragil K., Meunier J., Broseta D. et al. // Phys. Rev. Lett. 1996. Vol. 77, № 8. P. 1532.
34. Konyashin I., Ries B., Lachmann F. et al. // Int. J. Refrac. Metals Hard Mater. 2008. Vol. 26, № 6. P. 583.
35. Yu L.Q., Zhong X.L., Zhang Y.P. et al. // J. Magn. Magn. Mater. 2011. Vol. 323, № 9. P. 1152.
36. Binary Alloy Phase Diagrams / Ed. T.B. Massalski. OH (Materials Park): ASM International, 1990. P. 238.
Рецензия
Для цитирования:
Страумал Б.Б., Мазилкин А.А., Соваж Г., Валиев Р.З., Страумал А.Б., Гусак А.М. ПСЕВДОНЕПОЛНОЕ СМАЧИВАНИЕ ГРАНИЦ ЗЕРЕН В СИЛЬНОДЕФОРМИРОВАННЫХ СПЛАВАХ Al–Zn. Известия вузов. Цветная металлургия. 2014;(6):44-50. https://doi.org/10.17073/0021-3438-2014-6-44-50
For citation:
Straumal B.B., Mazilkin A.A., Sauvage X., Valiev R.Z., Straumal A.B., Gusak A.M. Pseudopartial Wetting of Grain Boundaries in Severely Deformed Al–Zn Alloys. Izvestiya. Non-Ferrous Metallurgy. 2014;(6):44-50. (In Russ.) https://doi.org/10.17073/0021-3438-2014-6-44-50